Beroepsziekte nummer 1 wordt veroorzaakt door stress in de werkomgeving. Inmiddels ervaart 17% van de werkende Nederlanders burn-outklachten. Een groeiend probleem, vooral onder millennials. Toch is het begrip burn-out nog relatief jong en werd deze term voor het eerst in 1975 gebruikt in de context van werk. Wat burn-out precies is en wat het inhoud lees je in mijn voorgaande blog genaamd: ‘Burn-out: Een modeverschijnsel!’
Maar wat is er de afgelopen jaren gebeurd dat deze stress en burn-outklachten toenemen? In het algemeen en onder millennials? Hier zoom ik in dit deel van mijn 6-delige blogserie verder op in.
De economie is sterk veranderd
In de afgelopen 35 jaar is de economie sterk veranderd. Fysieke arbeid heeft plaats gemaakt voor mentale arbeid.
Van de exploitatie van het land in de jaren ’80, heeft werk zich verder ontwikkeld naar winstmaximalisatie. Hierin zijn hogere productiviteit en schaalvoordelen centraal komen te staan. Vanaf de jaren ’90 is een innovatie gedreven economie steeds centraler komen te staan. Hoge verwachtingen van producenten en klanten en de toegenomen kennis, service en innovatie zijn steeds belangrijker geworden.
Globalisering en digitalisering
Globalisering en digitalisering beïnvloeden hedendaags iedere sector en elke baan. De internationale handel is sterk gegroeid en werk verandert steeds sneller. Vooral de snelheid waarmee de globalisering en digitalisering gaat, kan de mens onzeker maken. Door een tweejaarlijkse verdubbeling van rekenkracht van computers, worden nieuwe businessmodellen mogelijk gemaakt. De grootste maatschappelijke verschuiving ligt in de aard van het werk en in de totale werkgelegenheid. Verwacht wordt dat oneindig veel Westerse banen zullen verdwijnen tussen nu en 10 jaar.
Baanonzekerheid
Medewerkers zullen van de balans verdwijnen. De algemene bezorgdheid over het voortbestaan van een baan, oftewel de baanonzekerheid, zal toenemen. Tussen baanonzekerheid en de mentale gezondheid blijkt een significant verband te liggen. Met negatieve effecten op burn-outklachten. Blijkt uit onderzoeken.
Continue bereikbaarheid
De digitalisering heeft daarnaast een grote invloed op hoe we ons werk inrichten. Dit biedt mogelijkheden, maar de continue bereikbaarheid kan ook veel stress opleveren. Zo blijkt ook uit praktijkervaringen van millennials. Sommigen van hen geven aan niet altijd bereikbaar te willen zijn, terwijl dit wel van hen verwacht wordt. Dit levert ongewenste spanningen op.
Arbeidsparticipatie vrouwen
De arbeidsparticipatie is onder vrouwen in de afgelopen 20 jaar sterk toegenomen. Bijna twee derde van de vrouwen werkt in deeltijdbanen. Voorheen leken vooral jonge moeders tussen de 30-35 jaar problemen te ondervonden van stress en burn-outklachten. Nu lijken vooral de alleenstaande vrouwen last te hebben van burn-outklachten. Zo blijkt uit de laatste cijfers van het CBS. Het merendeel van hen is hoogopgeleid, werken vaker fulltime en ze eisen veel van zichzelf.
Vergrijzing
Een laatste belangrijke trend, welke een rol kan spelen in de toenemende burn-outklachten onder de jongere generaties, is de toenemende vergrijzing. De potentiële beroepsbevolking daalt en met minder werkenden zal de AOW opgevangen moeten worden. Dit is één van de gedachten die speelt. Ook kan de toename van ziekteverzuim onder ouderen de werkdruk verhogen. Daarnaast zouden ouderen minder arbeidsmobiel zijn, waardoor zij minder snel plaats maken voor nieuwe collega’s. Dit kan weer stress opleveren. Toch blijken hier geen sterke verbanden in te vinden. Het grootste gevaar voor millennials lijkt vooralsnog te liggen in verouderde bedrijfsculturen waardoor de impulsen voor verandering worden tegengegaan.
Impact bedrijfsstrategie
Kortom, veranderingen gaan razendsnel. Er is niet één oorzaak te vinden voor de toenemende stress en burn-outklachten onder de jongere generatie.
Interessant om te onderzoeken is in hoeverre de gekozen bedrijfs-/ en concurrentiestrategie impact heeft op de toenemende stress en burn-outklachten. Door innovatiekracht te combineren met oplopende kostenreducties kan de prestatiedruk bijvoorbeeld behoorlijk oplopen. Kunnen ouderwetse werktijdenregelingen een oplossing bieden? Er zal in ieder geval aandacht nodig zijn voor de duurzame inzetbaarheid van medewerkers in de breedste zin van het woord. Denk aan taak-herontwerp, afstemming in de communicatie en nieuwe leiderschapsstijlen etc.
Impact nieuwe generatie
En wij? Jij en ik als nieuwe generatie werker, jong of oud, wij zullen regelmaat moeten reflecteren op onszelf en onze loopbaan. We zullen persoonlijk leiderschap moeten tonen en regie moeten pakken op onze persoonlijke en professionele ontwikkeling.
En flexibel werken? Denk aan het flexibele contract. Hoe zit het daarmee? Daar vertel ik je aankomende week in mijn volgende blog meer over.
